Savaş sonrası hangi taraf ne kazanmış hangi taraf ne kaybetmiş, ölü ve yaralı sayılarını yazmayacağım, meraklıları isterlerse öğrenmeleri mümkün, ben size rakamlarla ifadesi mümkün olmayan hatta tespit etmenin dahi çok zor olduğu kayıpları sıralayacağım.
Cumhuriyetimizin 100.yılında, 2023 yılındayız, en şen şakrak, en keyifli en mutlu günlerimizi yaşamamız gerekirken ülkemizin üst tarafında devam eden Ukrayna Rusya savaşı varken bir de İsrail ile Filistin savaşı başladı. Savaş ne kadar devam eder hangi ülke ne kazanır hangi ülke ne kaybeder yazımın konusu değil savaş gazeteciliği de ayrı bir uzmanlık. Ben savaşlar sonrası savaşların tarafı, müdahili, destekçisi, etkileneni olsun olmasın soyut kayıplardan bahsedeceğim. Savaşlar sadece savaş taraflarına kaybettirmez, savaş kokusunun da savaş bilgisinin de ulaştığı her coğrafyada ki insanlara yaşam enerjilerini azalttırır ya da kaybettirir. Evet, savaş yerine yakın olmakla da uzak olmakla da doğru orantılı bir etkileşimi vardır. Akıl, vicdan sahibi olan her insan hangi coğrafyada yaşıyor olursa olsun, hangi millete dâhil olursa olsun, birey olarak hangi kazanımlara, kariyere, bilgi ve becerilere sahip olursa olsun, enerjisi azalır, umutları azalır, mutlu olmasına sebep dürtülerde dahi bir seyrekleşme yaşar, daha az şeyden mutlu olmasına dair kendisine pay çıkartabilir. Savaş dünyanın neresinde olursa olsun yine dünyanın bir başka köşesindeki akıl vicdan sahibi insan bilir ki, savaşta eziyet çekenler de ölenler de ekseriyetle savaş çıkma sebebinden bi haber yaşayanlardır.
Savaş da savaş ihtimali de yaşama sevincinde bir duraksama düşüşe geçme nedenidir. Savaş da savaş ihtimali de umutları çekmeceye kilitletir hayal kurma yetisini de kullanım dışı hale getirir. İnsan umut ve hayalleri olmazsa nasıl yaşar, yaşamaya devam eder de, yaşamak denirse. Umut ve hayaller olmazsa yaşam döngüsünde bir monotonlaşma, sanat ve kültürel çalışmalarda tekdüzelik hali, bilimsel çalışmalarda, azimli ve hırslı olma hali yerine tükenmişlik hissi aktifleşir. Savaş sadece savaşan askerleri, savaşan insanları, savaşan ülkeleri değil, savaş olduğunu bilen uzak yakın tüm insanlığı etkiler. Savaşlar birkaç gün ile onlarca yıl arasında çok farklı sürelerde yaşanmıştır, tarihin günümüze aksettirdiği bilgilerdir. Savaşların insan ruhunda var ettiği travma ve etkileşim ne derece de etkili ve yıkıcı olmuştur, etkisi kaç yıl sürmüştür, tespit eden ve bilimsel sonuçları ortaya çıkarabilen bir proje ve çalışma şekli yoktur böyle bir çıktının alınması da mümkün değildir.
Mir Murat Demir
Yorum Yazın